Complex gedrag is en blijft een onderwerp dat de gemoederen bezighoudt in de dementiezorg, en dan met name in het verpleeghuis. Eén voorval, dat mij zelf is overkomen, zal ik niet snel vergeten.
Jaren geleden had ik een kantoor in een verpleeghuis met een open karakter. De kantoren lagen aan de meanderende gangen waar de bewoners vrij konden wandelen. Tijdens een vergadering van het managementteam schoof er dan ook regelmatig een bewoner aan tafel. Die kreeg een kop koffie met koek, gaf meestal na een paar minuten te kennen het maar saai te vinden en vertrok vervolgens naar een deel van het verpleeghuis dat meer vertier bood. Het verpleeghuis mocht op internationale belangstelling rekenen en mij werd gevraagd of ik een groep Duitse collega’s wilde ontvangen, die op werkbezoek waren in Nederland. Nu blink ik niet uit in de Duitse taal, dus ik stond wat nerveus een groep van zo’n veertig verpleegkundigen, dokters en managers te woord. Midden in mijn betoog kwam er een gebogen, kwetsbaar ogende dame de zaal binnengewandeld. Voor mij een mooie gelegenheid om uit te leggen dat dit precies was wat wij voor ogen hadden: dit is het huis van de bewoners en niet van de medewerkers. Zij mogen gaan en staan waar zij willen. De dame in kwestie kwam naast me staan en gaf me een arm, terwijl ik de details van onze visie in zo goed mogelijk Duits naar voren probeerde te brengen. Midden in mijn verhaal en voor het oog van mijn collega-hulpverleners, boog de dame iets naar voren, stak haar hand tussen mijn benen en kneep me vol in mijn edele delen. Ze zette haar daad kracht bij met de woorden: ‘Vind je dat lekker, jongen?’. Nu ben ik niet snel uit het lood geslagen, maar zelfs nadat het gelach eindelijk verstomde, kostte het me toch moeite om de draad van mijn verhaal weer op te pakken.
Nu is deze ervaring met complex gedrag vrij onschuldig in vergelijking tot de uitdagingen waar medewerkers in de dementiezorg soms voor komen te staan. Medewerkers reageren vaak intuïtief op dat gedrag. Robbert Huijsman, Ton Bakker en Francien Steunenberg pleiten daarom voor interventies die methodisch en wetenschappelijk onderbouwd zijn. In deze editie van DementieVisie leggen ze de principes van de STIP-Methode uit en vertellen ze hoe je die in de praktijk kan voeren. Door goede analyse en samenwerking tussen verschillende disciplines worden medewerkers ondersteund en verbetert de kwaliteit van leven van de bewoners. Soms roepen we complex gedrag zelf op. Wie in een verpleeghuis woont krijgt vaak ‘nee’ te horen, is de conclusie van Hanneke van de Pol en Freya Flach. Mensen met dementie worden er continu gecorrigeerd, verbeterd en tegengehouden. Om dat veranderen, ontwikkelden zij de Speels-methode, waar ze elementen uit het improvisatietheater in verwerkten.
Eerlijk is eerlijk, toen ik tijdens het werkbezoek onverwacht in het kruis werd gegrepen, kwam er geen methodiek in mij op. Maar in de soms complexe praktijk van de dementiezorg loont het de moeite om methodisch te werk te gaan. Wat dat betreft: heb je ons gratis dossier Onbegrepen gedrag al gedownload? Je vindt het op www.dementievisie.nl/nieuw-het-dossier-onbegrepen-gedrag-van-dementievisie
Hugo van Waarde is hoofdredacteur van DementieVisie en werkt als zelfstandig adviseur en trainer in de zorg voor mensen met dementie