Hoe moet dat nou straks op mijn werk, zonder telefoon? En urgenter: wat doe je eigenlijk twintig minuten lang in de metro als je niet kunt scrollen? Ik kijk een beetje onwennig om me heen. Uit de telefoon van mijn buurvrouw klinkt de blikkerige stem van een influencer. Als ik stiekem naar haar telefoonscherm kijk, pik ik nog net de laatste handelingen in een kookvideo mee, voordat de vrouw verder scrolt. Een volgend filmpje. Amerikaanse voice-over. Iets met panda’s. De vrouw scrolt weer door. Ik kijk verder rond in de metro en zie een baby in een wandelwagen. Een maand of acht, schat ik. Ze kijkt naar haar moeders telefoon, die in een plastic houdertje voor haar hangt. Een reservetelefoon, want de moeder zelf is aan het bellen. Hoe langer ik rondkijk, hoe meer mensen naar een scherm kijken of oortjes in hebben. Eigenlijk precies zoals ik zelf ook iedere ochtend doe…
Wie blijft het langst gezond?
In de wetenschap wordt weleens gesuggereerd dat een gebrek aan prikkels het risico op dementie verhoogt. Zo zouden bijvoorbeeld mensen met weinig sociale contacten, slecht gehoor of slecht zicht een grotere kans hebben om dementie te ontwikkelen. Zou dat omgekeerd betekenen dat mijn generatie uitstekend bezig is om de dementie de wereld uit te scrollen? Houden we ons brein flexibel en vitaal door het dagelijks bloot te stellen aan oneindig veel prikkels via onze smartphone? Er is maar één manier om daar achter te komen: we gaan een gerandomiseerd onderzoek opzetten. Door te loten zullen we de studiedeelnemers verdelen in twee groepen: de ene groep krijgt onbeperkt toegang tot de smartphone, de andere helft krijgt een smartphoneverbod. Na een jaar of dertig vergelijken we het aantal mensen met dementie in beide groepen. Wie zullen er het langst gezond blijven? De groep met onbeperkte prikkels via de smartphone? Of misschien toch juist de groep die jarenlang zelf heeft moeten nadenken, navigeren en hoofdrekenen?
Vertrouwen op gezond verstand
Ik vrees dat een dergelijk onderzoek niet gaat lukken. Wie krijgen we ooit zo gek om mee te doen? En hoe zorgen we ervoor dat het deel van de groep dat geen smartphone mag gebruiken, zich daar daadwerkelijk aan houdt? Nee, het zal nog even duren voordat de wetenschap ons het precieze antwoord gaat geven. Tot die tijd zit er niets anders op dan te vertrouwen op ons gezonde verstand. Ik kan me in ieder geval niet voorstellen dat onze hersenen gebaat zijn bij al die afleidende filmpjes, berichtjes en geluiden. Ik ga mijn telefoon eens wat vaker vergeten en lekker om me heen kijken. Wie doet er met me mee?
Esmé Eggink is redacteur van DementieVisie en is in opleiding tot specialist ouderengeneeskunde