Zin in het leven

‘Mijn moeder was altijd actief en opgewekt, inmiddels niet meer. De dokter schreef antidepressiva voor, maar die neemt ze niet in. Jij hebt toch verstand van oude mensen? Zou jij niet eens met haar willen praten?’, vroeg de buurman aan me. Nu ben ik geneigd om op bijna elk verzoek positief te reageren, maar dit keer wist ik me in te houden. Voor je het weet wordt er verwacht dat jij er wel even voor zorgt dat moeder aan de pillen gaat. Dat bleek mee te vallen. ‘Je hoeft alleen maar te luisteren. Misschien heb je wat adviezen voor haar’, was het idee. Dat wilde ik wel doen. Op voorwaarde dat moeder dat zelf ook wilde én dat ik alleen maar dingen uit dat gesprek met zoonlief zou delen waarvoor moeder toestemming gaf. Binnen een week zat ik bij haar aan de keukentafel waar ik gastvrij – in Limburg, dus met vlaai – werd ontvangen.

Mevrouw – zeg maar Lien – bleek bijzonder spraakzaam, vitaal en goed bij de tijd te zijn. ‘Denk maar niet dat ik het laatste gaatje van de klarinet ben’, maakte ze me meteen duidelijk. Maar door twee valpartijen had ze veel last van haar nek en dat ging gepaard met duizeligheid. ‘Nu zegt iedereen tegen me dat ik maar eens voor mezelf moet zorgen, maar dat wil ik helemaal niet!’ Lien bleek haar hele leven voor anderen te hebben gezorgd. Als meisje hielp ze haar moeder met het huishouden. Later ging dat naadloos over in de zorg voor haar eigen gezin, in combinatie met een baan bij de gezinszorg. En toen haar kinderen een eigen gezin kregen, werd ze de vaste oppas en maakte ze en passant ook maar schoon en zorgde ze voor het warme eten. ‘Ik vind niets fijner dan voor anderen te zorgen’, vatte ze haar leven samen. Schoonmaken, de tuin doen, eten koken – het waren de ingrediënten die zin gaven aan haar leven. Omdat ze nu lichamelijke klachten had, hield iedereen die ingrediënten bij haar vandaan zodat ze ‘voor zichzelf kon zorgen’. En wanneer de zin uit je leven verdwijnt, word je vanzelf somber.

Zorgen voor zingeving in je leven wanneer je dementie hebt is lang niet altijd makkelijk. Zeker bij dementie op jonge leeftijd is dat soms een puzzel. Het DEMPACT-consortium wil dat inzichten uit wetenschappelijk onderzoek een plaats krijgen in de dagelijkse praktijk. In deze editie lees je resultaten uit onderzoek naar wat daginvulling echt waardevol maakt voor jonge mensen met dementie. Bijzonder is dat dit in een samenwerking tussen onderzoekers, professionals én ervaringsdeskundigen is onderzocht. Soms betekent zingeving dat je er zelf voor kiest om iets los te laten wat je dierbaar is. In Uit het Hart vertelt Ger dat hij na de diagnose dementie meteen zijn autosleutels heeft afgegeven en kort daarna zijn auto heeft verkocht. Hij wilde geen volgende domper incasseren.

Het belangrijkste advies dat ik Lien gaf? Blijf vooral doen wat je altijd hebt gedaan, ondanks de lichamelijke beperkingen. Haar kinderen houden daar nu rekening mee en laten haar zoveel mogelijk helpen met zaken die nog wel lukken. Lien heeft minder last van somberheid. Bovendien vond ze een nieuwe activiteit: zo eens per veertien dagen belt ze me op om te vragen of ik zin heb in koffie en vlaai. En tja, ik kan nu eenmaal moeilijk ‘nee’ zeggen.